Hoe schilder je een bos

Bos schilderen: eindresultaat

Op de vraag hoe je een bos schildert zijn natuurlijk vele antwoorden. Maar wat is er leuker dan iemand die heel goed bossen kan schilderen die bereid is om zijn aanpak in detail te onthullen?

Jos van der Venn is lid van onze online schildercommunity Schildervrienden. Hij is een zeer ervaren en getalenteerd schilder en geeft hieronder zijn geheimen prijs. Ik zou zeggen: doe er je voordeel mee!

Ik geef het woord aan Jos.


Beste schildervrienden, mijn naam is Jos van der Venn.

Ik zal proberen om een goed verslag te maken van hoe ik een landschap opzet en afwerk. Voor een landschap neem ik altijd een langwerpig doek bijvoorbeeld 40×60, 40×80 of 50×100. De verhouding is dus 2:3 of zoals in dit geval 1:2.

We schilderen van achter naar voren:

  1. Lucht
  2. Horizon
  3. De verte (bijvoorbeeld een weide)
  4. Bos doorkijk
  5. Boomstammen (naar voren bredere stammen i.v.m. diepte)
  6. Blad (van donker naar licht)
  7. Bospad
  8. Water
  9. Afwerking
  10. Takjes.

Voorbereiding

Ik bereid al mijn doeken altijd voor met gebrande sienna die ik zeer sterk verdun met terpentine. Ik wrijf het doek hiermee in met een sponsje, waarna ik die met een oude lap heel goed uitwrijf tot droog. Zelf schilder ik niet graag op een witte ondergrond. Het voordeel van deze onderkleur gebrande sienna is, wanneer je een luchtpartij mager opschildert, dat je gebruik kunt maken van een doorschemering. Dit kan erg mooi kan uitvallen, zeker wanneer je lichte wolken schildert waar geen blauw in zit.

Na de voorbereiding van het doek ga ik kijken waar ik donkere en lichte wolken wil hebben. Daarna ga ik alle kleuren die ik hiervoro wil hebben voorbereiden.

1. Lucht

Donkere kleur: Ceruleum blauw met gebrande sienna en titaan wit. Gebrande sienna gebruik ik om het blauw zachter te maken in combinatie met wit. Zorg er wel voor dat de gebrande sienna niet gaat overheersen, blijf in het blauwe zitten.

Lichte kleur: Meer titaan wit, klein puntje oranje en nog minder cadmium geel licht. Toevoeging van geel om het oranje wat te verzachten.

Ik begin nu de donkere en de lichte kleuren heel mager op te schilderen tot bijna tegen het blauwe aan. Daarna laat ik met een zachte runderhaar penseel nr. 18 (kattentong) het donker en licht heel zacht in elkaar laat overvloeien. Later kunnen de wolkenkoppen naar behoefte uitgewerkt worden.

Hierna ga ik een indeling maken waar ik graag het blad en boomstammen wil hebben. Die zet ik allemaal op met gebrande omber. Ik gebruik voor het opzetten altijd goedkoop varkenshaar.

Bos schilderen: lucht

2. Horizon

Voor de horizon gebruik ik het blauwe van de lucht met iets groen er in. Houd de kleur zacht, geen scherpe randen. Je kunt scherpe randen verzachten met een droge borstel. Hoe zachter hoe meer diepte.

3. Weide

De weide houd ik ook licht van kleur, cadmium licht geel, puntje oranje, puntje gebrande sienna, met wit. Ik zet deze tegen de horizonlijn aan en schilder dan naar onderen. Houd het rustig zonder al te veel details. De bovenste lijn van de weide op de horizon moet worden verzacht in verband met de diepte.

4. Bos doorkijk

Hier speel ik met veel verschillende kleuren, zoals aarde groen, of olijfgroen, met ceruleum blauw, geel oker, gebrande sienna, oranje en wit. Maak de kleuren niet te donker. De lichtval kan van boven af door het bos lichte en open stukken creƫren. Alle toevallen kunnen mee spelen en waardevol zijn in de diepte.

Bos schilderen: doorkijk

5. Boomstammen

Hierna schilder ik naar behoefte boomstammen met gebrande omber. Achteraan dunne stammen, naar voren worden die steeds breder in verband met de diepte. Tegen een lichte achtergrond worden donkere stammen geschilderd en tegen een donkere achtergrond worden lichte boomstammen geschilderd.

Later worden de stammen uitgewerkt en op kleur gebracht met een paletmes. Met een klein randje op de zijkant van het paletmes kun je de stammen mooi bewerken.

Let goed op de lichtval. Waar komt het licht vandaan? Boomstammen die ver weg staan niet te scherp schilderen in verband met de diepte. Scherpe randen met een schone borstel zachter maken, runderhaar nr. 6

6. Boombladeren

Ik begin in dit landschap bovenin met gebrande omber en aardegroen waar nodig, alles donker op te zetten (onderschildering). Ik gebruik hiervoor een varkenshaar penseel nr. 18 die ik heel ruw heb gemaakt en waarvan de haren breed uit elkaar staan. Hierdoor kun je verder naar onder, door niet te hard te drukken, al enige bladeren laten zien. Belangrijk in vele gevallen met schilderen is, hoe hard ik met het penseel op het doek druk. Zeker als je nat in nat schildert.

Op het opgebrachte donker ga ik lichtere bladeren schilderen. Hiervoor gebruik ik een runderhaar penseel waarvan de haren wat breed uit staan. We werken nat in nat, dus druk niet te hard waardoor de verf zich kan mengen met de onderkleur.

Groen maak ik van bijvoorbeeld rauwe omber en cadmium donker geel met aarde groen naar behoefte. In de tweede stap alleen geel toevoegen aan de eerste kleur en over de eerste laag heen schilderen. Vervolgens door nog meer geel en wit toe te voegen een hele lichte kleur mengen. Die gebruiken we voor de volgende laag.

Speel ook wat met andere kleuren, laat het toeval zijn beloop gaan. Andere kleuren die je kunt proberen zijn bijvoorbeeld gele oker, gebrande sienna en oranje voor herfstkleuren. Zwart mengen met licht geel geeft een hele mooie kleur groen.

7. Bospad

Voor het bospad gebruik ik dezelfde kleuren als de weide in stap 3. Schilder deze kleuren naar onder met de onderkant van een paletmes door horizontale bewegingen te maken. Breng onder de bomen op het bospad wat meer donkere kleuren op. Maak schaduw met bijvoorbeel rauwe omber, gebrande omber, gebrande sienna met gele oker en wit. Er mag iets blauw in voorkomen. Naar voren toe mag het wat dikker opgebracht worden en het mag wat grimmiger zijn.

Bos schilderen: water en bospad

8. Water

Voor het opzetten en uitwerken van de sloot gebruik van ik kobalt blauw, aarde groen en op de donkere kant wat gebrande omber. De lichtste kleur op het water brengen we aan met de lichtste kleur van de luchtpartij. Horizontaal opbrengen met de platte kant van een paletmes.

Als afwerking met de zijkant van het paletmes wat licht groen aan brengen wat lijkt op eendenkroos of ander groene waterplant. Breng eventueel wat schaduw aan van boomstammen, maar gebruik hiervoor geen harde kleur.

9. Afwerking

Langs de zijkanten van het water zet ik alles donker op met gebrande omber. Daarna schilder ik het gras het water in. Hiervoor gebruik ik een bewerkte platte brede varkenshaar penseel waar ik met een schaar vele haren heb uitgeknipt). Ik laat het gras een beetje gebogen overhellen het water in.

Dan met dezelfde borstel de rest van de oevers bewerken tot gras met een lichte kleur, bijvoorbeeld gele oker met wat licht groen. Dit mengen met licht geel en wit voor de lichtval.

Onder de bomen van het bos breng ik met het paletmes diverse donkere kleuren aan, bijvoorbeeld gebrande omber, phtalo blauw. Deze twee kleuren benaderen zwart. Verder gebruik ik aarde groen, gebrande sienna. Voor de lichtinval gebruik ik gele oker, geel en oranje. Speel met kleur!

We kunnen nog wat heide aanbrengen met de grasborstel met paars. Deze kleur kun je bijvoorbeeld maken met ceruleum blauw en alizarine rooden en wit. Minder wit makat de kleur donkerder en meer wit maakt het lichter paars.

10. Takjes schilderen

Nu ga ik nog wat details aanbrengen zoals takjes aan de bomen met gebande omber, gemengd met aarde groen. Hiervoor gebruik ik een sleper nr. 000 om hele dunne takjes te schilderen. Hierbij maak ik de verf heel dun met veel medium, bijna waterig. Ik trek de sleper horizontaal door de verf heen, draaiend tussen duim en wijsvinger, zodat de haren mooi gevuld zijn met verf. Dan met het puntje van het penseel dunne takjes maken. Misschien hier en daar wat paaltjes.

11. Resultaat

Hieronder zie je het eindresultaat van alle stappen. Als je dit artikel op een computer leest dan kun je op de afbeelding klikken om een grotere versie te bekijken. Op je telefoon kun je op de gebruikelijke manier inzoomen op details.

Bos schilderen: resultaat

12. Algemene tips

Hieronder geef ik je nog wat extra tips die je kunnen helpen bij het schilderen van een bos:

  • Probeer vanaf het begin tot het einde goed op te letten waar het licht vandaan komt.
  • Schilder van achter naar voren. Lucht, horizon, weide, bomen enzovoort.
  • Schilder van donker naar licht (vooral bij bladopbouw van bomen).
  • Schilder vanaf de horizon met zachte kleuren, naar voren steeds meer details.
  • Voor ruw werk gebruik ik varkenshaar en voor details runderhaar.
  • Ik werk veel met een paletmes.
  • Ik gebruik een sneldrogend medium (met mate, veel medium bij gebruik van een sleper).
  • Ik teken vooraf weinig op met een landschap, ik laat het zijn beloop gaan.
  • Let goed op het perspectief, van achter naar voren, van klein naar groot.
  • Ik zelf schilder het liefste nat in nat. Let hier wel op hoe hard je drukt met het penseel, de ondertoon mag niet te veel in elkaar overgaan.
  • Ik schilder met olieverf van Van Gogh.
  • Landschappen schilder ik meestal met tertiaire tot pastel kleuren. Natuurlijke kleuren dus.
  • Geen harde kleuren in de horizon, naar voren wat scherpere randen.
  • Goed materiaal is het halve werk.

Ik wens iedereen veel schilderplezier!


Tot zover deze geweldige uitleg van Jos van der Venn. Beloon zijn gulle uitleg en laat hieronder jouw reactie achter of stel hem een vraag.

Wil je Jos van der Venn en nog veel meer andere inspirerende schilders online ontmoeten? Word dan ook gratis lid van Schildervrienden.

En duizelt het je nog een beetje als het gaat om kleuren mengen? Kijk dan eens naar deze cursus kleuren mengen.

11 gedachten over “Hoe schilder je een bos

  1. Hartstikke goeien uutleg Jos mer zien we dukker mee bezig . Veul sukses en tot gauw wer is . Groetjes Wim en Tonny Offere Famielie

  2. Prachtige stap voor stap uitleg. Ik ben zowat net begonnen met het schilderen met olieverf. Die sleper 000 die jij gebruikt had ik ook graag. Wat zou je mij kunnen aanbevelen? Welk haar of prijsklasse? Groeten,
    Jacques

  3. Beste Jos, wat een fijne – en verhelderende uitleg ! Dank je wel daarvoor.
    Kan het ook met acryl verf ? Zo ja ,wat is dan het beste merk om mee te werken.Hartelijke groet, Elize

  4. Landschappen schilderen kan ook met acryl, ik neem daarvoor Amsterdam acryl. Zelf vind ik dat men met olieverf meer diepte kunt brengen.

  5. Leuk geschreven en voornamelijk heel duidelijk! Ik denk dat veel mensen hier een eind mee zijn geholpen. Zeker voor de beginnende kunstenaars kan deze uitleg een handige tool zijn!

  6. Hallo Jos,
    Toevallig bij je uitleg gekomen hoe je een landschap/bos schildert. Ben via Schildervrienden al een fan van je en deze uitleg ga ik zeker gebruiken. Dank je wel.

  7. Mooi en helder met veel details uitgelegd Jos, dank je! Ik kwam deze pagina tegen toen ik tips zocht om gras te schilderen (omdat een geitje in de wei aan het schilderen ben). Ik ga deze informatie bewaren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *