Craqueleren, craquelé technieken

Craqueleren of craquelé is het effect van een gebarsten verf- of vernislaag.
Dit komt doordat verflagen losbreken van elkaar of van de ondergrond.
Door het uitdrogen van de verflagen krimpt de verf, waardoor het breekt of scheurt.
Dit effect zal nog sneller optreden wanneer de vet over mager techniek slecht is toegepast.
Bij veel oude schilderijen is craqueleren een ongewenst verouderingsproces.
Het kan worden vertraagd door een schilderij goed te conserveren en in een juist klimaat te bewaren.
Vandaar dat in musea ook aan klimaatbeheersing wordt gedaan.

Aan de andere kant wordt een gecraqueleerd schilderij ook wel als mooi ervaren en hoeft het niet en reden te zijn om volledig te gaan restaureren.
Wel is het aan te raden om het schilderij te conserveren tegen verdere veroudering, want als dit proces door blijft gaan, zal de verf uiteindelijk loskomen van de ondergrond.
Hoe een craquelé er uitziet is sterk afhankelijk van de ondergrond, de laagdikte en de gebruikte verfsoorten.

Bewust craqueleren

Als je bedenkt dat craqueleren het gevolg is van, door krimp, scheurende en losbrekende verflagen, dan kun je dit natuurlijk ook bewust laten gebeuren.
Craquelé is niet alleen mooi op een schilderij, maar vooral ook op meubels, dienbladen, etc.
Het wekt de indruk dat iets echt oud is en daarom zijn er vele technieken ontwikkeld om bewust te craqueleren.

Verschillende craquelé effecten

Op het vlak van craquelé zijn er vele soorten effecten.
Van hele subtiele tot hele grove en diverse verfsystemen die je kunt gebruiken om deze effecten te bereiken.
Daarnaast maak je onderscheid tussen gecraqueleerde vernislagen en gecraqueleerde verflagen.
De manier van werken, droogtijden en verftechnieken zijn sterk afhankelijk van het merk olieverf en/of vernis.

Natuurlijk craquelé

Gebarsten vernislaagjes die je ziet bij oude schilderijen zijn goede voorbeelden van natuurlijk craquelé.
De oude vernislaag gaat dan verschillende kleine scheurtjes vertonen.
Deze kun je na verloop van tijd opmerken doordat er zich vuil en stofresten gaan ophopen in de laagjes en randjes.
Is dit craquelé effect ongewenst, bij bijvoorbeeld een oud schilderij, dan kun je eenvoudig de vernislaag verwijderen met terpentine en een nieuwe (slot)vernislaag opbrengen.
Dit craqueleren van de vernislaag kan echter juist ook een mooi effect zijn wanneer je een jong schilderij oud wil laten lijken.
Dit verschijnsel kun je helemaal zelf bereiken door middel van de volgende craqueleer techniek.

Twee pots craqueleer systeem

Een prima te hanteren craqueleer techniek is het twee pots craqueleer systeem.
In dit systeem werk je met twee verschillende producten. Een basislaag en ook een toplaag.
Allebei de producten hebben verschillende droogtijden. Dit heeft als effect dat ze op elkaar gaan inwerken. Hierdoor verschijnen er scheurtjes in de toplaag.
Deze scheurtjes gaan echter pas goed opvallen wanneer ze vol met stof raken.
Je kunt deze scheurtjes ook goed zichtbaar maken door ze te accentueren met olieverf of patineerpasta.
Hiertoe breng je met een penseel een klein beetje olieverf of patineerpasta in de scheurtjes aan.
Overtollige verf verwijder je weer met een zachte, niet stoffende doek.

Afgebladderde verf nabootsen

Zoals gezegd maak je onderscheid tussen gecraqueleerde vernislagen en gecraqueleerde verflagen.
Hieronder een techniek voor het craqueleren van verschillende verflagen.
Oude afgebladderde verflagen nabootsen kan perfect door het gebruik van een ander soort techniek. Er ontstaan dan geen kleine scheurtjes maar meer ongelijkmatige scheuren.
Deze techniek moet niet fijnzinnig maar juist erg grof worden toegepast. Door deze techniek toe te passen krijg je een effect van afgebladderde verf.
In deze techniek gebruik je een transparant medium.
Dit medium voeg je toe tussen twee verschillende verflagen.
Hoe dikker je het medium aanbrengt, hoe grover de scheuren worden.
De kleur van de scheuren wordt bepaald door de eerste verflaag die je aanbrengt.

Mediums voor craqueleren

Mediums voor craqueleren zijn in ontzettend veel merken, soorten en effecten te verkrijgen.
Zo’n medium moet goed afgestemd worden op de gebruikte verfsoorten en het gewenste effect.
Laat je daarom bij de vakhandel goed informeren over het door jou te gebruiken medium en geef zoveel mogelijk informatie over wat je wil bereiken.
Verder kun je ook patineerpasta krijgen om scheurtjes te accentueren.

Zelf aan de slag met craqueleren

Het mooie en leuke aan deze technieken is dat je een schilderij kunt maken met meer sfeer en uitstraling.
Heb je nog geen enkele ervaring, dan raad ik je aan om de eerste techniek eens te proberen, waarbij je een jong schilderij een oud uiterlijk kunt geven, door een craquelerende vernislaag op te brengen.
Ben je al wat verder of iets dapperder, probeer dan ook de tweede techniek eens.
Het zal je beslist een nieuwe impuls geven voor je technische mogelijkheden.
Wil jij op dit artikel reageren?
Laat het hieronder weten!
Wil je een foto meesturen? stuur die dan naar dan plaats ik die bij jouw bericht.
Vond je dit artikel leuk en inspirerend? Deel het dan graag op Facebook, Twitter, google plus en LinkedIn.