De juiste verhoudingen in je schilderij (deel 2)

Kubus in perspectief

In het vorige deel van deze serie heb ik je onder andere laten zien hoe je je onderwerpen in denkbeeldige boxen kunt plaatsen. Als je één onderwerp van je schilderij of tekening in een box kunt plaatsen, kun je dat ook doen met alle andere onderwerpen.

Ik dit deel gaan we gebruik maken van een hulpraster voor perspectief. Wil je een hoge resolutie versie van het hulpraster downloaden? Dat kan door gratis lid te worden van Schildervrienden. Het hulpraster is een van de kadootjes die hierbij ontvangt. Het hulpraster ziet er zo uit:

Het hulpraster met twee verdwijnpunten helpt je met de juiste verhoudingen

Het hulpraster

Het hulpraster bestaat uit de horizon in het midden met uiterst links en rechts een verdwijnpunt. Vanuit deze verdwijnpunten zie je lijnen lopen naar beneden en naar boven. Je kunt deze lijnen gebruiken als hulplijnen bij het tekenen in perspectief. Verder zie je enkele vertikale lijnen die je kunnen ondersteunen bij het tekenen van vertikale lijnen. (Je gaat er in dit geval dus van uit dat de kijker recht naar voren kijkt en niet beneden of naar boven, zoals beschreven in deel 1.)

Probeer altijd als eerste een voorwerp te plaatsen waarvan de hoogte bekend is.  Als je van je eerste onderwerp de hoogte weet, dan kun je de hoogte van alle andere voorwerpen hiermee in verhouding brengen. Ik kom hier later op terug.

Bij de volgende oefeningen kun je zelf mee doen. Ik raad je dat zeker aan, want door het te doen begrijp je wat er gebeurt. Print daarvoor de hoge resolutie versie van het hulpraster uit en gebruik een rood, een groen en een blauw potlood.

Een driedimensionale kubus tekenen

We gaan eerst maar een beetje wennen aan het hulpraster. We starten met het tekenen van een kubus. Begin deze te tekenen helemaal in het midden van de verdwijnpunten en helemaal onderaan op de onderste ruit van het hulpraster.

Teken eerst het grondvlak en dan de verticale lijn aan de voorkant en de verticale lijnen links en rechts. Tekenen de bovenste ribben en laat deze weer lopen over de verdwijnpunt hulplijnen. Teken de verborgen (dus achterliggende ribben) met een dunnere lijn. Je eerste kubus in perspectief is klaar!

Het hulpraster met één drie-dimensionale kubus in perspectief

Een tweede kubus

We gaan nu een even grote tweede kubus tekenen op een willekeurige plek dichter bij de horizon. Deze kubus is dus in werkelijkheid even groot als de eerste, maar zal in perspectief kleiner lijken.

Begin weer met het grondvlak en zet deze voor het gemak op een andere ruit van het hulpraster. Trek nu vanuit de rechter onderrib van de eerste kubus een lijn naar het rechterverdwijnpunt, tot deze de hulplijn snijdt van de linker onderrib van de tweede kubus (groene lijnen).

Trek op dit snijpunt een verticale lijn omhoog en teken een (groene) lijn vanaf de bovenste rib van de eerste kubus tot deze de verticale lijn snijdt. Trek vanaf dit snijpunt een lijn naar het linkerverdwijnpunt. Deze hulplijn is de hoogte van het linkervlak van je tweede kubus.

Teken nu de linker rib en voorste rib met een verticale lijn en het linkervlak van de tweede kubus is klaar. Vervolgens de rechter bovenrib parallel aan de verdwijnlijnen en de rechter verticale rib . Teken als laatste de achterste bovenribben en tot slot de inwendige riblijnen met een dunnere lijn. Je tweede kubus is klaar!

Het hulpraster met twee even grote drie-dimenionale kubussen op verschillende afstanden

 

Een derde kubus

Teken precies op dezelfde manier een derde kubus op een willekeurige plek om het goed in de vingers te krijgen. Trek de groene hulplijnen nu ook van de tweede kubus naar de derde kubus zoals je hebt geleerd. Zoals je ziet corresponderen alle kubussen met elkaar.

Het hulpraster met drie even grote drie-dimensionale kubussen op verschillende afstanden
Let op: In een realistisch perspectief zal ten minste een van de de verdwijnpunten ver buiten je papier vallen. In het voorbeeldraster zijn de verdwijnpunten om te oefenen allebei binnen het papier gehouden. Daardoor zal het perspectief er wat ‘in elkaar gedrukt’ uit zien. Het gaat er echter om dat je het principe leert begrijpen. En als dat wat overdreven overkomt, zal dat des te meer bijdragen aan snel inzicht.

Voor een schets van dichtbij, bijvoorbeeld bij een stilleven, zal dit hulpraster zoals het is echter uitstekend voldoen.

Verschillende maten onderling in verhouding brengen

ls je de maten van één voorwerp kent, dan kun je de maten van alle andere voorwerpen hieraan afmeten. Om hier nog beter inzicht in te krijgen gaan we een kubus tekenen met een grondvlak van 2 bij 2 ruitjes. Laten we zeggen dat deze kubus ribben heeft van 2 bij 2.

Plaats deze kubus weer in het midden van de verdwijnpunten en helemaal onderaan. Teken nu de blauwe diagonaallijnen in het linker vlak en trek een groene lijn van het linker verdwijnpunt door de kruising van de diagonaallijnen. Deel het rechtervlak in twee gelijke delen door een groene lijn te trekken vanaf de voorste rib naar het rechter verdwijnpunt.

Het hulpraster met twee drie-dimensionale kubussen van verschillende grootten.

Zoals gezegd is de eerste kubus 2 bij twee ruiten. Teken nu aan de linkerkant een kubus met een grondvlak van 1 ruit. Gebruik nu weer de methode met de groene hulplijnen om de tweede kubus af te maken. Deze tweede kubus is nu 1 bij 1.

Teken nu met blauw twee diagonaallijnen in het onderste rechter vlak van de eerste kubus. Trek een groene lijn vanuit het rechterverdwijnpunt door het punt waar deze diagonaallijnen elkaar snijden. Je hebt nu het onderste  vlak nogmaals in tweeën gedeeld. De hoogte is dus een vierde van de eerste kubus. Trek een groene lijn vanaf de onderste rechter rib van de eerste kubus naar het rechter verdwijnpunt

Het hulpraster met twee drie-dimensionale kubussen van verschillende grootten.

Bepaal nu aan de rechterkant waar je een derde kubus wilt plaatsen die vier keer zo klein wordt als de eerste kubus. Gebruik als grondvlak een ruit en plaats hier blauwe diagonaallijnen in. Trek vervolgens groene lijnen vanuit de verdwijnpunten door het kruispunt van de diagonaallijnen.

Je hebt het grondvlak nu gedeeld in vier gelijke grondvlakken. Gebruik een van deze vlakken als grondvlak voor je derde kubus. Ik gebruik het linker voorvlak. Teken het grondvlak met rood en trek met groen een lijn vanaf de linker onderrib naar het linkerverdwijnpunt tot de groene lijn van de grote kubus.

Het hulpraster met drie drie-dimensionale kubussen van verschillende grootten.
Trek op het kruispunt van de groene lijnen weer een vertikale lijn tot de volgende groene lijn. Dit is dus de hoogte van je derde kubus. Trek je nu een lijn vanuit het linkerverdwijnpunt door dit laatste kruispunt, dan vind je de bovenste voorrib van je derde kubus. Je kunt de kubus nu af tekenen zoals je geleerd hebt. De maten van deze derde kubus zijn nu dus 1/2 bij 1/2.

Oefening baart kunst

Al met al lijkt deze nieuwe informatie misschien nog best wel een beetje ingewikkeld. Maar laat je daardoor niet afschrikken en ga er gewoon mee aan de slag. Door het een paar keer te doen zul je zien dat het je steeds gemakkelijker af gaat en dat het eigenlijk heel simpel is. Door fouten te durven maken, zul je ook begrijpen waar het mis gaat en krijg  je het snel onder de knie.

In het volgende deel van de serie weer meer over onderlinge verhoudingen van je onderwerpen en een eenvoudige manier om verschillende hoogtes van onderwerpen uit te meten.

Heb je nog vragen of opmerkingen, laat het me hieronder dan even weten zodat ik je zo goed mogelijk kan helpen.

54 gedachten over “De juiste verhoudingen in je schilderij (deel 2)

  1. Alex,
    Ontzettend leuk deze tekencursus!
    Precies zo als ik het geleerd heb toen ik 15 was.
    (hoelang dát geleden is zal ik maar niet zwart op wit zetten….)
    Dat je er veel mensen een enorm plezier mee doet, blijkt wel uit de vele reacties op les 1!
    Als je je deze grondbegrippen van het perspectieftekenen goed eigen maakt, heb je daar de rest van je leven plezier van!
    Succes voor iedereen die mee doet, groetjes, Adri.

  2. Hallo Alex,
    Ik steek als beginneling veel op van de tekenlessen. Is het mogelijk dat ik de lessen kan uitprinten, voor als ik ze nodig heb om ze even in te zien.
    Bijvoorbaat dank
    rien van grinsven

  3. Hallo Alex,
    Ik ben nog geen ster in schilderen maar hou me er graag mee bezig. Alle tips zijn waardevol en ik zou dan ook graag een hulp raster voor perspectief willen ontvangen.
    Met deel één ben ik druk in de weer.
    Bij voorbaat dank.
    Groet, Louise

  4. Hoi Alex,
    Ik wil heel graag je hulpraster ontvangen. Ik heb het uitgeprint en ga oefenen. Ik dank je voor dat je het met ons wilt delen.
    groetjes
    Emmy

  5. Hoi Alex, bedankt voor alle leuke tips!
    Dat hulpraster lijkt me echt heel handig,zou ik graag van je ontvangen.
    Toevallig gaan we perspectief tekenen op onze tekenles,
    zou daarbij goed van pas komen.
    Groeten Marjon.

  6. hallo alex ik vind het mooi ik heb er goed naar gekeken en vond het een goede les.
    ik wil ook wel een rasster van je krijgen.
    vr.gr.h.j.van rosmalen

  7. Hoi Alex,
    Heel interessant deze tekenlessen. Perspectief is toch iets heel speciaals, je kunt er mooie effecten mee creëren in een (geometrische) compositie. Ga zeker in de toekomst zo’n composities maken.
    Graag zou ik ook zo’n raster willen ontvangen van jou.
    Nog veel succes met dit onderwerp.
    mvg.
    Philippe.

  8. Dag Alex,
    bij toeval ben ik op je website terecht gekomen maar ik ga zeker alle delen bekijken. Geweldig, alles duidelijk en helder uitgelegd! Ik ontvang graag het raster en zal er veel mee gaan oefenen.
    Bedankt,
    Anita

  9. Hoi Alex,
    dat heb je weer geweldig goed uitgelegd! Ook ik zou graag een hulpraster van je ontvangen!
    Keep up the good work!
    Alvast bedankt! Groetjes, Emmy.

  10. Hallo Alex,
    Ben niet goed in perspectief tekenen, maar hoop er met jouw uitleg en jouw raster beter in te worden. Ik vind het een geweldige site.
    Alvast bedankt en vriendelijke groeten,
    Anke Versluis

  11. dit vind ik nu heel interresante lessen prima uitgelegd
    daarom had ik ook graag zo’n raster ontvangen
    dank u wel op voorhand
    de coster marina

  12. Hallo Alex
    Een geweldige site heeft u met vele hoede tips en uitleg, Bedankt
    Is het misschien nog mogelijk dat ik van u een raterhulp kan ontvangen.
    B.v.d.Groetjes Dorien

  13. Beste Alex,
    Ik ben een beginner met schilderen, perspectief vind ik nog moeilijk, gaarne ontvang ik van jou zo’n raster.
    mvgr.
    Menny Nijveld

  14. Hallo Alex
    Het is weer heel goed uitgelegd
    Ik had ook graag een hulprooster voor perspectief ontvangen
    groetjes Gonda

  15. Beste ALEX, bedankt voor de vele info wat betreft schilderen, ik beleef er erg veel plezier aan. graag zou ik ook een raster opgestuurd krijgen
    Hartelijk gegroet , Kees Guijt

  16. Hallo Alex,
    zonet je website ontdekt … en erg blij met alle toffe tips !
    ik ben erg benieuwd om je raster te gaan gebruiken!
    alvast dank!
    anne

  17. Hallo Alex,
    Ik ben nu een tijdje aan het Airbrushen , maar schilderen lijkt me ook een mooie hobby ook makkelijker in de natuur namelijk geen nevel en compressor nodig. Heb je website net ontdekt al wat gelezen, zou ook graag je raster ontvangen.
    Groeten Tijn

  18. Hallo Alex,
    Ik heb juist met héél veel aandacht naar je tekenlessen van ‘perspectief’ gekeken
    en ik ben er echt door gefascineerd. Had ik dit maar veel eerder gedaan…..
    Ik heb reeds een fortuin uitgegeven aan boeken over perspectief maar nergens is het zo helder en verstaanbaar uitgelegd als bij jouw lessen: hartelijk dank hiervoor!
    Nu ben ik er pas zéker van dat mijn volgende tekening ‘correct’ zal zijn.
    Mag ik u vragen om mij ook dit ‘hulpraster’ voor perspectief-tekenen door te mailen a.u.b.?
    Hartelijke groeten,
    Marlène

  19. Enorm genoten van je uitleg over perspectief. Zo heb ik het nog nooit bekeken. Graag had ik het hulpraster bekomen. Ik ga het zeker proberen. groetjes freyake

  20. Iedereen heeft het hier over dat raster en hoe duidelijk het is. Persoonlijk vind ik het erg druk en onoverzichtelijk. Zijn er nog ander soort rasters of tips om het beter onder de knie te krijgen? Bedankt…
    Prima website!

    1. Hoi Niki,
      Het raster is een initiatief van mij zelf.
      Ik heb nog geen andere rasters gevonden.
      Ik denk dat je het gewoon een keer moet proberen.
      Alleen maar kijken en het niet gaan doen leidt tot verlamming, waardoor het vanzelf moeilijk lijkt.
      Als je het gaat doen, dan kom je er vanzelf achter.
      Ik stuur je een raster en ben benieuwd wat je er van vindt.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  21. Hallo Alex,
    Je uitleg m.b.v. het raster maakt heel veel duidelijk en is goed te begrijpen.
    Ik vraag me af hoe het zit met de verhouding van het raster is dit gebaseerd op de verhouding van bestaande maten van de kant en klare schilderdoeken.
    Als je zelf zo’n raster zou tekenen met afwijkende maten ( noem maar iets geks b.v. vierkant ) gebeuren er rare dingen met de verhoudingen.
    Maar voor het begrip vindt ik je methode geweldig en ik zou graag zo,n raster ontvangen en uitprinten op fotopapier en dan tussen twee plaatjes plexiglas klemmen dat je op het plexiglas met een dunne viltstift kunt tekenen ( en weer makkelijk kunt verwijderen met spiritus )
    Zo kun je eindeloos oefenen.
    Groeten henny Donk

    1. Hoi Henny,
      een goed creatief idee van je met dat plexiglas.
      Plastificeren van het raster is ook een optie.
      Als je het raster verandert, veranderen ook de verhoudingen.
      Voor een landschap zal het raster langgerekter zijn dan voor bijvoorbeeld een stilleven.
      Ik zou zeggen, ga er maar lekker mee experimenteren. Dat zal je het meest duidelijke antwoord geven.
      Het raster is naar jou onderweg.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  22. beste,
    ik ben pas begonnen met leren tekenen en ken niets van perspectief. Maar het lijkt mij interessant om het te leren en in boeken vind ik het zo moeilijk uitgelegd. Uw website boeit mij wel. Mag ik aub zo’n perspectiefraster om het eens uit te proberen?
    Alvast heel erg bedankt! Ik stuur u zeker feedback achteraf en neem een foto van mijn tekeningen voor u.

  23. Hallo Alex,
    Net deze website ontdekt. Heel mooie en erg handige tips. Ik ben een beginnende hobbyschilder en wil graag verder ontwikkelen. Ik zou dan ook graag een hulprooster van je willen ontvangen. Bij voorbaat dank.
    Groetjes
    Hammie

  24. Hoi,
    Ik ben ook beginnend schilder en zou graag zo’n hulpraster ontvangen. Bedankt voor de leerzame lessen.
    Groetjes monique

    1. Hoi Monique,
      Het hulpraster staat tegenwoordig hier
      Ik neem aan dat je al een account hebt op Schildervrienden,
      Zo niet, lid worden is helemaal gratis.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *