Vernis is een belangrijke hulpstof voor schilderen met olieverf. Je gebruikt vernis pas als je schilderij helemaal klaar is. In dit artikel leg ik uit welke twee soorten vernis er zijn, en welke je wanneer moet gebruiken.
Ik krijg vaak de vraag hoe je een schilderij moet afwerken, nadat het gereed is gekomen. Olieverf droogt door blootstelling aan zuurstof. Dit droogproces gaat eindeloos door en resulteert uiteindelijk in veroudering van de verf. Dit kan gevolgen hebben als kleurverlies en barsten van dikke verflagen.
In de meeste gevallen kun je een schilderij ruim een jaar onbeschermd laten tegen veroudering. Ben je bang dat het tussentijds vervuild raakt door bijvoorbeeld sigarettenrook, of kookdampen, dan kun je het afwerken met een laag retoucheervernis. De verf moet hiervoor natuurlijk wel redelijk droog zijn. Retoucheervernis laat zuurstof door, waardoor de droging van de verf onverhinderd door kan gaan.
Afhankelijk van de verfdikte, verwijder je de retoucheervernis na ongeveer een jaar met terpentine, en breng je een nieuwe en definitieve laag zuurstof afsluitende slotvernis op. Als de retoucheervernis nog netjes en schoon is, kun je deze gewoon laten zitten en hieroverheen de slotvernislaag aanbrengen. Vernissen zijn verkrijgbaar in dof, glans, hoogglans en andere varianten. Denk goed na wat de vernis met jouw schilderij zal doen.
Nadelen van vernis
Een vaak gehoorde klacht is dat er na het opbrengen van een vernislaag doffe plekken in het schilderij ontstaan. Dit verschijnsel wordt ook wel inschieten van de verf genoemd en duidt op een tekort aan olie in de verf. Het kan soms komen doordat olieverf van slechte kwaliteit is of erg verouderd.
Daarnaast kunnen sommige ondergronden olie onttrekken aan de verf. Je kunt dit verhelpen door je schilderij na droging voorzichtig in te smeren met een zeer dunne laag van het schildersmedium of olie waarmee je je verf hebt gemengd. Poets deze laag direct uit met een zachte doek. Pas na droging breng je dan de vernislaag op.
Kwast of spuitbus
Je kunt een vernislaag opbrengen met een kwast of met een spuitbus. Opbrengen met een kwast is het makkelijkst, maar breng de laag wel op met parallelle streken. Breng altijd maar één laag op. Een tweede laag kan de eerste weer oplossen! Breng je de laag op met een spuitbus, begin dan altijd met spuiten naast het doek, zodat je spetters op het doek voorkomt. Als je spuitbussen gebruikt, kun je probleemloos meerdere lagen opbrengen.
Zowel retoucheervernis, als slotvernis kun je altijd, zelfs jaren later, weer verwijderen met terpentine. Hierbij heb ik het dan natuurlijk alleen over vernissen die speciaal bedoeld zijn voor schilderijen.
Het lijkt mij fantastisch als mij dat zou lukken. Ik heb inderdaad mijn schilderij met retoucheervernis behandeld en zie lelijke doffe plekken op het schilderij. Kan ik nu ongestraft met terpentine aan de gang gaan? Beschadig ik daar het schilderij dan niet mee?
Ik heb het ongeveer een jaar geleden met retoucheervernis behandeld.
Hoi Ria,
Onder een retoucheervernis kan de verf gewoon verder drogen, dus inmiddels zal je verf wel droog genoeg zijn om de vernislaag op te lossen zonder de verflaag aan te tasten.
Het blijft natuurlijk jouw eigen schilderij en dus ook jouw eigen verantwoordelijkheid, maar als je voorzichtig begint moet het goed gaan.
Alleen als je heel pasteus hebt gewerkt, dus met dikke verflagen, en je verf nog zacht is, zou ik er mee wachten tot de verf echt droog is.
Laat je weten of het gelukt is?
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Ik heb een schilderij (portret) bij een kunstenares besteld. Deze geeft na 4 weken drogen het schilderij met de boodschap dat ikzelf de vernislaag erop moet zetten. Mijn eerste vraag is het normaal dat je een schilderij onbehandeld krijgt, waar de kleuren zijn aangepast voor vernis (donkere kleuren worden nog donkerder) nu heb ik een laag vernis retoucheer vernis erop gezet en heb nu vlekken vooral in het gezicht. Nu heb ik een schilderij die ik niet kado kan geven. Ik ben mijn geld kwijt en de kunstenares vind het niet haar verantwoording.
Moet ik nu een jaar wachten en dan iemand met verstand de vernislaag laten verwijderen?
dank
Hoi Vuske,
Ik weet niet wat je betaald hebt voor dit schilderij.
Of je eisen kunt stellen aan de kunstenares lijkt mij een beetje afhankelijk daarvan.
Hoe je een schilderij koopt is natuurlijk ook afhankelijk van de gemaakte afspraken.
Dat het schilderij na het vernissen andere kleuren krijgt is onvermijdelijk.
Dat je vlekken krijgt duidt wel op een probleempje.
Als deze vlekken dof zijn, dan kan dit betekenen dat de verf is ingeschoten.
De verf bevat niet genoeg olie.
Dit is te verhelpen door het gehele doek (meerdere malen) in te smeren met een heel dunne laag lijnolie.
Dit proces wordt herhaald tot de ingeschoten plekken niet meer dof zijn.
Hiertoe moet de vernislaag natuurlijk eerst verwijderd worden.
Retoucheervernis kan verwijderd worden met terpentine en een zachte, niet pluizende doek, mits de onderliggende laag verf goed droog is.
Begin dus altijd aan de zijkant van het doek om te testen.
Als kunstkoper ben je waarschijnlijk geen kunstschilder en ik raad je dan ook aan om dit niet allemaal zelf uit te gaan proberen.
Probeer het schilderij te tonen aan een restaurateur en vraag vooraf een prijsopgave.
Met deze diagnose kun je dan ook weer terug naar de kunstenares om te kijken of je er samen uit kunt komen.
Succes,
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
schilderij gemaakt op betonplex verschillende grondlagen aangebracht komt buiten te hangen voorzien van ruit aan voorzijde
inmiddels retoucheervernis gebruikt . Wat moet ik doen eindvernis straks opsmeren of een andere soort vernis omdat het buiten komt (olieverfschilderij)
Hoi Ben,
het beste gebruik je een slotvernis met goede UV-bescherming. De zon is je grootste bedreiging.
Verder raad ik je aan om de achterkant ook goed waterdicht te maken.
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Ik heb een portret geschilderd, waarbij ik begonnen ben met acrylverf. Omdat ik het gezicht niet naar mijn zin kreeg heb ik dit met olieverf overgeschilderd. Nu is het schilderij dus deels olieverf en deels acryl en dus ook met verschillende glans. Ik zou willen dat het hele doek egaal wordt van glans. Ook zou ik voor bescherming het doek een vernislaag willen geven (mat/halfglanzend). Hoe kan ik dit het beste aanpakken?
Hoi Corry,
Het beste kun je je gehele doek, na droging, insmeren met een heel dun laagje lijnolie.
Dit poets je uit met een zachte, niet pluizende doek en daarna laat je het drogen.
Dit proces herhaal je tot de glans je bevalt.
Na volledige droging kun je je doek afwerken met een retoucheervernis.
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Ik heb een acryl een drieluik geschilderd en afgewerkt met een mat vernislaagje via spuitbus. Nu zag ik na t spuitwerk dat ik een aantal plekjes niet goed had gedaan en heb dit bijgewerkt. Nu zie ik dus dat ik mn schilderijen heb vroest hierdoor aangezien er doffe en glimmende plekken zijn ontstaan. Is dit nog te verhelpen? Of is het beter om er nogmaals met een glimmende lak overheen te gaan?
Alvast bedankt.
Hoi Yen Potman,
Zoals de website naam al doet vermoeden, heb ik geen verstand van acrylverf. Gelukkig wel van vernis.
Bij olieverf noem je dit verschijnsel van doffe plekken “ingeschoten verf”. Dit wordt veroorzaakt door een tekort aan olie. Olie kan bijvoorbeeld onttrokken zijn door een sterk zuigende ondergrond.
Maar in acrylverf zit naar mijn weten geen olie, dus het zal een ander probleem moeten zijn.
Nog meer vernis zal je probleem waarschijnlijk niet oplossen.
Als je speciale vernis voor schilderijen hebt gebruikt, dan is deze na droging te verwijderen met terpentine, zelfs vele jaren later.
Mogelijk is je schilderij dus nog niet verloren.
Succes,
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Ik schilder al 40 jaar met olie verf ,heb altijd als eerste Talens retoucheer vernis er op gespoten droogde altijd mooi strak op. Maar de laatste tijd niet meer de vernis trekt zich alstware samen tot brobbelig oppervlak .Wie weet wat de oorzaak is ,?
Wat moet je doen als je een olieverf- schilderij al hebt behandeld met een retoucheervernis en deze vlekkerig is opgedroogd?
Hallo Sofie,
het staat hierboven al beschreven wat je moet doen.
Alleen moet je eerst de retoucheervernis verwijderen met terpentine en een zachte, niet pluizende doek.
Vaak wordt gedacht dat het opbrengen van extra lagen retouceervernis het probleem oplost, maar de praktijk wijst uit dat dat niet helpt.
Vernis verwijderen dus en daarna behandelen met olie zoals in dit artikel beschreven.
Succes!
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Hallo. ik heb een olieverfschilderij, een moeder met kind. Als ik er voor ga staan is ie helemaal goed. Als ik rechts van het schilderij ga staan zie ik een lelijke glans in een brede streep over het gezicht van de moeder. Ik snap er niets van. dit heb ik nog nooit gehad.
Hoi Peter,
graag even wat meer info. Is dit een schilderij door jou zelf geschilderd of door een ander. Is het nieuw of oud, is het gevernist.
Was deze streep er eerder niet?
Is het een rechte streep horizontaal, verticaal of een onregelmatige streep, etc.
Om te begrijpen wat er aan de hand is heb ik zeker meer informatie nodig.
Beste Alex, ik heb – naar aanleiding van je tips hierboven – mijn olieverfschilderij met een retoucheervernis uit een spuitbus behandeld. Een paar ‘ingeslagen’ delen zijn goed eruit gekomen, dus daar was ik blij mee. Nu heb ik opnieuw een laag gespoten (dacht dat dat extra bescherming zou geven) maar zijn delen vlekkerig geworden. Hoewel ik heb geprobeerd zo egaal mogelijk te spuiten, is het er eerder lelijker dan mooier op geworden. Spijt! Omdat het schilderij 6 weken geleden is gemaakt en over iets minder dan 2 weken weg moet, weet ik niet wat ik kan doen. Ik durf het niet met terpentine schoon te maken, omdat ik bang ben dat de verf uit gaat lopen.. heb je nog een oplossing? Alvast dank!
Hoi Arianne,
Vervelend, zo vlak voor je verkoop.
Tja, als je de vernis nog niet durft te verwijderen, dan lijkt mij dat er maar één ding op zit.
Het schilderij verkopen met het verhaal erbij dat de vernislaag niet zo mooi is geworden, maar dat je die er pas over enige tijd weer af kan halen.
Tenslotte moet een retoucheervernis na goede droging van de onderliggende olieverf anyway opnieuw worden behandeld met een slotvernis.
Geef ze eventueel gewoon een papiertje mee waarop je dat belooft. Mooier dan eerlijk kan je het tenslotte niet maken.
Goedemorgen,
Ik heb een schilderij gemaakt met watervermengbare olieverf. Nu kan ik niks vinden over hoe ik dit moet vernissen. Moet ik een half jaar wachten of langer. Welke vernis moet ik gebruiken. Ik hoop dat jij een antwoord hebt voor mij. Ik hoor het graag.
Groetjes Daniëlle
Hoi Daniëlle,
Ik snap je vraag niet.Volgens mij staat het antwoord namelijk gewoon hierboven. Of mis je nog wat?
Hoi Alex,
Jij hebt het heel duidelijk beschreven. Er zit dus geen verschil tussen gewone olieverf en watervermengbare olieverf? Ik moet het schilderij behandelen zoals jij hebt beschreven? Ik dacht dat er misschien verschil tussen zou zitten. Maar goed, blijkbaar niet. Bedankt in ieder geval voor de verduidelijking.
Groetjes Daniëlle
Hi,
Na meer dan een maand drogen (ongeveer 2) heb ik mijn olieschilderij met gevernist met retoucheervernis. Alleen zie ik in dat ik het te dik heb aangebracht en op sommige plekken ook niet helemaal egaal is geworden. Nu na bijna twee weken voelt de vernis laag nog steeds plakkerig. Ik baal ontzettend, en vraag me af wat ik hieraan zou kunnen doen? Ik lees hierboven dat retoucheervernis met terpentine afgehaald kan worden, maar weet niet of dat een goed idee is voor mijn probleem. Ik ben erg bang dat de verf gaat oplossen.
Ik hoop dat u mij kunt helpen.
Hoi Anna,
Gewoon geduld hebben en de boel verder laten drogen. Veel zuurstof helpt!
Als je een paar weken of maandjes verder bent kun je de retoucheervernis verwijderen.
De droogtijd is vooral afhankelijk van de laagdikte.
Succes!
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Beste Alex,
Ik heb hetzelfde probleem, vorige week teveel retouche vernis op een droog olieverf schilderij gezet, en dus is het heel plakkerig geworden. Ik moest dit schilderij eigenlijk deze week tentoonstellen….
Als ik de de plakkerige vernis nu zou verwijderen met terpentijn, wordt het dan een nog grotere plakboel?
En als ik wacht tot de retouche vernis droog is, kan er dan gewoon finale vernis over?
En tenslotte, als ik het plakkerig tentoonstel, dan is de kans op stofjes in het doek groot, maar die kunnen er dan uiteindelijk toch mee af wanneer ik de droge retouche vernis verwijder?
Alvast bedankt voor jouw advies,
Gr
Inke
Hoi Inke, Alex is helaas niet meer bij ons. Maar zijn websites blijven voortbestaan. Je kunt je schildervragen tegenwoordig stellen op Schildervrienden, de andere website van Alex. Daar zijn veel ervaren schilders actief. Inschrijven is gratis:
https://schildervrienden.nl/inschrijven
Ok bedankt.
Beste Alex,
Ik hoop dat jij mij kunt helpen.
Ik zie op jouw website dat jij veel verstand hebt van vernis.
Ik heb voor een mooie prijs een schitterend schilderij kunnen kopen van de kunstschilder Dėlaer (zie foto). Op het schilderij zijn echter een paar vlekken en vegen te zien (zie foto). De verflaag is zo te zien niet aangetast. Volgens mij zit het in de vernis.
Kan ik dit probleem eenvoudig oplossen met een nieuwe vernislaag? Of is het toch iets lastiger en moet de oude laag eraf?
Alvast heel veel dank.
Hoi Hans,
Voor mij is zo op afstand niet te zien of de vervuiling in je vernis zit. Ook al lijkt dat wel het geval als ik de foto’s bekijk.
Mijn advies: neem het eens mee naar een restaurateur en laat die beoordelen wat de beste aanpak is.
Vernislaag verwijderen en vernieuwen zal niet echt de wereld kosten.
In jouw geval raad ik je aan om het niet zelf te doen.
beste alex,
Een rare vraag: ik heb een schilderij ingespoten met een dunne laag matte slotvernis. Jammer genoeg vind ik het uiteindelijk toch te mat geworden. Kan ik over deze laag toch nog een dunne laag retouchevernis spuiten om een heel klein beetje meer glans te krijgen?
Vriendelijke groet, Ellen.
Kan ik een olieverfschilderij met matte vernis die gedroogd is eventueel nog een laag zijdeglans of hoogglans vernis geven? Ik vind het schilderij eigenlijk te mat en ik zou het graag wat meer glans geven. Is dat mogelijk? Welke vernis dan het beste kiezen? Kwast of spuit? 1 laag of meerdere lagen?
Mvg