Kleuren mengen op het doek

Kleuren mengen op het doek

Kleuren mengen op het doek gaat het gemakkelijkst wanneer je nat in nat werkt. Hiertoe smeer je je doek eerst in met een dunne witte of transparante glij-laag. Voor een wit doek kun je met terpentine verdunde witte verf gebruiken. Voor een voorgekleurd doek gebruik je lijnolie. Kleuren mengen op het doek kan ook wanneer je niet nat in nat werkt, maar dan zal het een stuk moeizamer gaan.

Olieverf

Als olieverf zich ergens uitstekend voor leent, dan is het wel kleuren mengen op het doek. Dat gaat zo gemakkelijk omdat olieverf ontzettend lang nat blijft, waardoor je je niet hoeft te haasten. Zelfs een dag later kun je kleuren vaak nog door elkaar mengen.

Acrylverf

Acrylverf droogt enorm snel, veel sneller dan olieverf. Meestal binnen een minuut of 10, soms zelfs nog sneller. Sommige mensen vinden dat een prettige eigenschap, persoonlijk vind ik dit een factor die je opjaagt om snel te werken. Voor kleuren mengen op je doek is het belangrijk dat je iets meer tijd hebt.

Je kunt deze eigenschap van acrylverf veranderen, zodat deze iets meer op die van olieverf gaat lijken. Daarvoor gebruik je een droogvertragend medium. Hiermee kun je de droogtijd van acrylverf aanzienlijk vertragen. Een veel gebruikt medium hiervoor is ‘Drying Retarder’.

Laat acrylverf meer lijken op olieverf
Door acrylverf te mengen met een ‘drying retarder’ medium gaan de eigenschappen meer op die van olieverf lijken.

Let op: er zijn ook mediums verkrijgbaar om de droogtijd van olieverf (nog meer) te verlengen, maar deze kun je niet voor acrylverf gebruiken. Je hebt dus een droogvertragend medium nodig speciaal voor acrylverf.

Waarom kleuren mengen op het doek?

Door kleuren op je doek te vermengen, krijg je natuurlijke overgangen in de kleuren, wat een heel realistisch effect geeft. Dit soort natuurlijke overgangen zie je veel in de natuur. Denk aan bijvoorbeeld aan luchten, water en zee. Maar je ziet deze natuurlijke overgangen ook wel in portretten. Daarnaast kan je deze techniek ook heel goed gebruiken om spannende achtergronden te creëren.

Als ik schilderijen van beginnende schilders bekijk, dan zie ik vaak dat ze deze techiek nog niet toepassen. Daardoor komt een schilderij soms over als een ingekleurde tekening. Door kleuren op het doek te mengen krijg je een veel interessanter en realistischer schilderij.

Hoe meng je kleuren op het doek?

In de meeste gevallen schilder je op het doek eerst kleuren naast elkaar of een klein beetje overlappend. Daarna pak je een schone, droge kwast met zachte haren en ga je de kleuren voorzichtig door elkaar heen werken. Hierbij  maak je de kwast regelmatig schoon aan een oude lap.

Het beste gebruik je hiervoor grote kwasten met lange soepel haren of een waaierpenseel. Voor het hele fijne vermengen kun je ook een doezelaar gebruiken van bijvoorbeeld eekhoornhaar. Je kunt ook wat radicalere gereedschappen gebruiken, zoals bijvoorbeeld een prop papier of doek of een spons.

penseel

In principe kun je deze techniek gebruiken voor alle kleuren. Maar houd er rekening mee dat sommige kleuren heel geleidelijk mengen, terwijl andere kleuren snel en heftig op elkaar kunnen reageren.

Sterke en zwakke kleuren

Bij kleuren die elkaar nauwelijks beïnvloeden kun je de kleuren door elkaar mengen, zonder al te veel op de meng-richting te letten. Je kunt hierbij zachte streken heen en weer maken of de verf door elkaar heen kloppen door de kwast rechtstandig op het doek te stuiteren.

Bij kleuren die elkaar sterk beïnvloeden is het heel belangrijk om vanuit de sterkste kleur naar de zwakste kleur toe te werken. Ben je genoodzaakt om andersom te werken, gebruik dan telkens opnieuw een schone kwast. Is de zwakste kleur eenmaal ‘besmet’, dan is dit moeilijk te verhelpen. Haal in zo’n geval de besmette kleur weg en breng de zwakke kleur opnieuw aan.

Een voorbeeld

Stel je gebruikt geel en paars naast elkaar, en je wilt die mooi in elkaar over laten gaan. Werk dan vanuit het paars het geel in. Doe je dit andersom, dan zal je geel al snel ‘vervuild’ raken en gedomineerd worden door het paars. Aai eerder met je kwast door de kleuren, dan dat je stevige streken maakt. Of klop zachtjes met een zachte kwast. Je kunt beter tien keer heel voorzichtig mengen dan één keer heel heftig.

Sommige kleuren zullen elkaar sterk veranderen, zoals geel met blauw onherroepelijk groen zal opleveren. Als dat niet jouw bedoeling is, je wil geel in blauw laten overlopen zonder dat je groen krijgt, dan kan het aan te raden zijn om de sterkste kleur eerst te laten drogen voordat je de zwakkere kleur er overheen schildert. Verdun je verf flink met terpentine om een transparante overgang te krijgen.

Wat is het verschil met kleuren mengen op je pallet?

Op je pallet meng je verschillende kleuren om een andere kleur te verkrijgen.  Of om bijvoorbeeld meerdere tinten van een bepaalde kleur te mengen. Hierbij kun je kiezen om grondig door te mengen of juist summierder, waardoor je meerkleurige mengsels krijgt.

Palet met vele kleuren verf

Door kleuren op het doek door elkaar te mengen lopen ze natuurlijk in elkaar over. Dit effect krijg je op deze manier dus veel makkelijker voor elkaar. Daarnaast kun je op het doek kleuren ook van tint laten veranderen. Een voorbeeld: Je kunt groen donkerder maken door op het doek blauw door het groen te mengen. Je kunt groen lichter maken door op het doek geel door het groen te mengen.

Dit is ook een goede reden om zelf een groen te mengen in plaats van standaard groen uit een tube te gebruiken. Je kunt de kleur op deze manier gemakkelijk veranderen. Zo kun je dus een kleur op het doek aanpassen aan je wensen.

Aan de slag!

Natuurlijk zul je het meest leren van dingen uitproberen. Dus als je er tijd en zin voor hebt, probeer het dan direct uit. Zet de kleuren eerst op je doek naast elkaar, eventueel met wat tussenruimte. Begin met een aantal elkaar weinig veranderende kleuren te mengen. Dit zijn meestal kleuren die in de kleurencirkel dicht bij elkaar liggen. Bijvoorbeeld van geel naar rood naar bruin. Heel geschikt als achtergrondkleuren voor bijvoorbeeld een portret.

Probeer daarna een doekje met elkaar sterk beïnvloedende kleuren door elkaar heen te mengen. Bijvoorbeeld van geel naar blauw naar rood. Je zult zien dat dit meer voorzichtigheid vergt.

Veel mengplezier gewenst!

11 gedachten over “Kleuren mengen op het doek

  1. Dit schilderij is een lust voor het oog, zo volledig in balans, er zit zoveel kracht achter en toch is het zo zacht. Dit moet je kunnen. Bravo.

  2. Ik leer hierdoor al meer om met olieverf te werken. Erg fijn. Op dit moment heb ik al wel het nodige met acryl gedaan echter nog maar één schilderij met olieverf.
    Enorm bedankt, Louise

    1. Hoi Louise,
      bedankt voor je reactie en veel plezier gewenst met je volgende olieverfschilderij!
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  3. Hallo Alex,
    Uw wijze raad en tips doen mij veel plezier. Bij een volgend schilderij gaan deze tips mij zéker verder helpen bij een probleem, dat plotseling ontstaat.
    Ik heb één vraag wat lijnolie betreft: wat is het verschil tussen gewone lijnolie en ongebleekte lijnolie? Is terpentine hetzelfde als terpentijn want in België zegt men meestal ’terpentijn’.

    1. Hoi Marléne,
      nee, terpentine is gemaakt uit aardolie, terwijl terpentijn is gemaakt uit geraffineerde boomhars.
      Het zijn dus twee totaal verschillende vloeistoffen.
      Wat olie betreft verwijs ik je graag naar dit bericht.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  4. Beste Alex ,
    Vindt dit fantastisch – had daar nooit aan gedacht – is een verrijking voor prachtige weergaven – Bedankt voor de uitgebreide tip.
    Herman

  5. Heel mooi verwoord Alex. Dit deed ik al.. echter de tip van de sterke kleur naar de zwakke kleur is super. Ik deed het wel eens andersom en dan werd geel inderdaad een vieze kleur. Dank je wel voor de tip.
    Groetjes,
    Christel

  6. Alex, welke naam heeft deze techniek? Op de schilderschool van Theo Onnes, leerde ik van Antje Sonnenschein, om veel water te gebruiken, wanneer ik kleuren in elkaar wilde laten overlopen. Ik werkte daar met acrylverf. Ik had er grote moeite mee. Met olieverf zal dit veel gemakkelijker zijn. U vermeldt echter, dat wanneer de wens is om een sterke kleur in een zwakkere over te laten lopen. Ik de sterke kleur eerst moet laten drogen. Ik kan dit goed begrijpen, daar anders het geel groen wordt. Maar hoe gaat dit dan met acrylverf.? Het zelfde Maar dan met een föhn werken? Ik wil namelijk een lucht boven het Wad in verscheidene kleuren schilderen. Het lukte me toen niet. Maar het schilderij ligt nog onaf. Vandaar mijn vraag aan u.

    1. Hoi Annie,
      volgens mij kun je bovenaan bij de titel lezen hoe deze techniek heet.
      Mischien is er ook wel een heel fancy naam voor ,maar die is mij niet bekend.
      Hoe je deze techniek zou moeten toepassen voor acrylverf? Ik denk inderdaad met water en onderlagen in sommige gevallen snel laten drogen.
      Maar mijn website gaat eigenlijk vooral over olieverf.
      Succes,
      Vriendelijke geroet,
      Alex Mooyman

    1. Hoi Jan,
      als je twee kleuren in even grote hoeveelheid met elkaar mengt zie je al snel welke kleur het sterkst of zwakst is.
      De sterke kleur verandert veel aan de zwakke kleur en de zwakste kleur verandert maar weinig aan de sterkste kleur.
      Een goed voorbeeld vaan een zwakke kleur is geel. Je hebt er daarom vaak veel van nodig.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *