Er zijn drie soorten witte olieverf:
- Loodwit
- Zinkwit
- Titaanwit
Ze worden gemaakt van verschillende pigmenten, en hebben verschillende eigenschappen. Twee van de drie soorten wit worden tegenwoordig nog gebruikt.
Loodwit
Het minerale pigment loodwit wordt al sinds voor de jaartelling gebruikt als kleurstof. In de 17e eeuw was Nederland een belangrijke producent en leverancier van loodwit. Omdat loodwit giftig is wordt het tegenwoordig nauwelijks nog gebruikt. In de EU is het zelf verboden om loodwit in tubes te verkopen. Mocht je het zelf willen maken dan moet je het als poeder bestellen, maar dan moet je wel de juiste veiligheidsmaatregelen treffen. Niet heel praktisch dus.
Loodwit geeft een goed dekkende, ondoorzichtige laag. Het heel geschikt als onderlaag omdat het vrij snel droogt. Loodwit is ook heel geschikt als je over een bestaande laag een nieuwe ondoorzichtige laag heen wilt schilderen, waar je direct verder op wilt kunnen schilderen.
Verder is het heel geschikt om te mengen met andere kleuren. Behalve dat het de mengkleuren zwakker van kleur maakt verandert het weinig tot niets aan de kleur eigenschappen. Het maakt de kleur dus niet koeler of warmer. Kleuren die normaal gesproken slecht dekken of transparant zijn, zullen gemengd met loodwit veel beter dekken.
Het is al met al dus niet verwonderlijk dat loodwit, soms ook wel Cremnitz wit genoemd, zo lang gebruikt is in de schilderkunst. Tegenwoordig zijn er gelukkig twee andere soorten witte olieverf die wél veilig te gebruiken zijn.
Zinkwit
Zinkwit wordt gemaakt van zinkoxide. Het wordt in de loop van de 19e eeuw geïntroduceerd en vervangt dan langzaam aan het giftige loodwit. Zinkwit heeft echter wel andere eigenschappen dan loodwit.
Zinkwit is een namelijk semi-transparant en daardoor minder goed dekkend dan loodwit. Ook is het iets koeler. Het is zeer geschikt voor het schilderen van glas of half doorzichtige schitteringen op het water.
Omdat zinkwit minder flexibel droogt dan de andere witten, kunnen in een later droogstadium barsten ontstaan. Gebruik je veel zinkwit of dikke lagen, dan is het dus aan te raden om wat lijnzaadolie toe te voegen. Hierdoor zal de verf flexibeler.
Titaanwit
Titaanwit, soms titaniumwit genoemd, bestaat pas van begin 20e eeuw. Het is een gladde, ondoorzichtige wit die beter dekt dan zinkwit. Daardoor is het geschikt voor grote, wit blijvende vlakken.
Ook is titaniumwit heel geschikt voor het maken van highlights. Gemengd met andere kleuren maakt het deze kleuren wel wat koeler. Titaniumwit heeft een vrij lange droogtijd. Dan kan zeker bij nat in nat schilderen handig zijn.
Mengvormen
Er worden ook nog andere witten verkocht met namen als grondwit, opaakwit, transparantwit, onderschilderingswit of loodwitvervanger. Deze worden gemengd uit titaanwit en zinkwit in verschillende verhoudingen.
Graag zou ik vanwege onderzoek van een schilderij, willen weten wanneer loodwit en zinkwit in gebruik zou zijn genomen.
Anders gesteld.. Bestond loodwit en/of zinkwit reeds in 1880.
Hoi Gerard,
Zowel loodwit als zinkwit komen voort uit oxiden (oxidatie/roest).
Het lijkt mij waarschijnlijk dat dit in 1880 ook al gebruikt werd, maar ik kan het niet met zekerheid zeggen.
Misschien weten andere bezoekers dit met zekerheid.
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Beste Alex,
Dank je voor je antwoord. Ik houd evt. reacties graag in de gaten.
Met vriendelijke groet,
Gerhard ten Hoopen
Fijn de uitleg over de verschillende soorten wit Alex.
Komt mij weer heel goed van pas.
Met vriendelijke groet,
Louise.
voor een winterlandschap wat voor kleur wit
Hallo Annie
Voor een winterlandschap zou ik verschillende soorten wit gebruiken.
Titiaan wit voor de zware sneeuw, zinkwit voor wat mistig zicht en opstuivend sneeuw en probeer ook een combinatie van zink- en titiaanwit, gemengd voor een niet te harde wit. Ook kun je wat blauw, cobaltblauw hue, mengen onder het wit om zo het waterachtig te laten lijken. Probeer en meng wat kleuren.
Succes
Liliane
Hoi Liliane,
bedankt voor je antwoord.
Ik zou er aan toe willen voegen dat je het wit op je doek kunt laten vermengen met de onderkant van struikjes, boomwortels etc.
Hierdoor ontstaan natuurlijk lijkende schaduwen in de sneeuw.
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Hallo Alex,
Heel graag zou ik het volgende willen weten:
1.)Terpentijn is dat wat ik (als verdunner) moet gebruiken om te schilderen met olieverf, en om mijn kwasten schoon te maken. 2.) wanneer of waarvoor gebruik ik het medium of de lijnolie. Wat doet het medium of de lijnolie precies?
Hopenlijk is dit te beantwoorden.
M.vr.gr. Louise
Hoi Louise,
je kunt het antwoord vinden op de website.
Klik hier voor meer over jouw vragen.
Ook hier meer over olie, mediums, verdunners, etc.
Vriendelijke groet,
Alex Mooyman
Sorri,ik had het moeten weten want ik heb het, (indertijd) gelezen was het “even” kwijt. Hoop, het schilderen met olieverf eens, goed onder de knie te krijgen. Hartelijk dank Alex,
Louise
Hallo Alex,
Het is altijd een feest voor mij om te zien hoe je met weinig middelen een mooi schilderij tot stand kan brengen. Jij geeft zoveel weg voor wat betreft het gebruik van kleuren. Hartstikke bedankt!
Groetjes,
Hanny
De eerste zinkwitfabriek in Eijsden werd in 1870 opgericht door de Belgische ingenieur Georges Rocour.
Aangezien loodwit in de EU niet meer mag ivm giftige dampen vraag ik mij af…ik heb een boek waarin oefeningen staan voor het maken van verschillende ondergronden daarin staat ook een ondergrond met ivoorzwart, loodwit en marsbruin… welke word kan ik het beste gebruiken om de loodwit te vervangen?