Vet over mager schilderen

Dikke lagen verf met penseel close-up

Vet over mager schilderen is een techniek die je toepast als je nat over droog schildert. Oftewel als je lagen die je hebt geschilderd steeds laat drogen voor je aan een nieuwe laag begint. Je voegt stapsgewijs olie of medium toe aan de verf om de verf vetter te maken. Dit is om te zorgen dat je nieuw opgebrachte laag een goede hechting krijgt met de daaronder liggende reeds gedroogde verflaag. De verf zal hierdoor beter in de poreuze poriën van de onderliggende verflaag dringen.

De nieuwe laag zal ook elastischer worden, waardoor hij in de loop der tijd niet zo gemakkelijk zal losbreken van de onderliggende lagen. Dit proces heet craqueleren en wil je in de meeste gevallen vermijden, tenzij je het juist bewust artistiek inzet.

Wanneer vet over mager schilderen

Vet over mager schilderen is voornamelijk van belang wanneer je in dikke lagen schildert. Dikke lagen olieverf drogen namelijk maar zeer langzaam en kunnen later gaan krimpen, waardoor bovenliggende lagen los kunnen breken van de onderlaag. Voeg je wat olie of medium aan je verf toe dan wordt deze blijvend elastischer en zal deze meebewegen wanneer een onderliggende laag krimpt, waardoor deze niet zal losbreken.

Wanneer je slechts heel dunne lagen over elkaar aanbrengt kun je er ook voor kiezen om het vet over mager pricipe niet toe te passen.

 

Close-up van kwasten en penselen

Werkwijze

Bij het begin, dus de eerste laag van een schilderij hoef je geen medium of olie te gebruiken. Je kunt de verf verdunnen met terpentine of terpentijn. Hierdoor zal het oppervlak van je eerste laag goed poreus worden, wat een goed uitgangspunt is voor de hechting van volgende lagen.

Na droging zal je volgende verflaag dus doorgemengd moeten worden met olie of schildersmedium. Laat je deze tweede laag drogen, dan zul je een volgende laag met weer iets meer olie moeten doormengen om een goede hechting en nog meer elasticiteit te verkrijgen.

Belangrijk is dat je de hoeveelheid olie per laag langzaam en gelijkmatig opvoert. Teveel olie gebruiken kan ervoor zorgen dat je verf zeer langzaam droogt of niet meer lekker werkt. Het kan dus handig zijn om vooraf ongeveer te weten in hoeveel lagen je zult gaan werken.

Bij vet over mager schilderen voeg je steeds meer olie toe

Olie of medium?

Puur voor het vet over mager principe heb je alleen wat olie nodig. Wil je echter ook nog andere veranderingen aan je verf bewerkstelligen, dan kun je beter kiezen voor een medium. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je tegelijk ook wil dat de verf extra snel droogt.

Schildersmedium is eigenlijk een verzamelnaam voor een toeslagstof die de eigenschappen van je verf beinvloedt of verandert. Niet ieder medium is daarom zomaar geschikt voor vet over mager werken. Het is dus belangrijk dat je in dit geval een schildersmedium gebruikt dat geschikt is voor vet over mager schilderen.

Weet je niet wat te kiezen, dan kun je altijd olie gebruiken, bijvoorbeeld lijnolie. Gebruik nooit lijnolie in combinatie met een medium, want medium bevat zelf al olie. Je verf kan hierdoor te vet worden wat een probleem geeft wanneer je weer nieuwe lagen wil opbrengen

Wanneer je per ongeluk toch teveel olie hebt gebruikt, dan zal een volgende laag niet gemakkelijk pakken. Je kunt dit probleem oplossen door een laag retoucheervernis op te brengen en deze voldoende te laten drogen. Daarna kun je weer nieuwe verflagen opbrengen die je niet doormengt met olie of medium. Je begint immers opnieuw! Belangrijk is dan dat je de nieuwe verflaag zo min mogelijk verdunt, omdat terpentine de retoucheerlaag kan oplossen. Wil je toch verdunnen, gebruik dan olie.

14 gedachten over “Vet over mager schilderen

  1. Ik maak mijn onderschildering met een mengsel van terp. En gebleekte lijnolie. Daarna breng ik de kleur op met dezelfde samenstelling. Is dit goed?

    1. Hoi Joke,
      zolang je nat in nat werkt is dit geen probleem.
      Het toevoegen van lijnolie in je eerste laag is niet aan te raden en ook nergens voor nodig.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

    2. Vette verf is -zo begrijp ik- verf waar een medium aan toegevoegd is? Ik kan alleen nog niet achterhalen wat dan precies onder magere verf wordt verstaan. Kun je een voorbeeld geven?
      Ik schilder zelf meestal in hele dunne laagjes. Een ondergrond meng ik vaak met terpentine om het goed smeerbaar te maken of om een ondertoon te maken. Daar overheen dan telkens laagjes (verdunde) olieverf.
      Heb ik dan bij elke extra laag nèt iets meer medium toe te voegen?

      1. Hoi Erik,
        de term mager of vet betekent gewoon meer of minder olie.
        Meng je verf uit de tube met terpentine dan wordt de verf dus vanzelf magerder.
        Voeg je er extra olie aan toe dan wordt de verf vetter en daarmee na droging ook elastischer.
        Als je, zoals jij schrijft, in heel dunne laagjes werkt, dan is het vet over mager werken niet zo heel erg belangrijk.
        Zeker niet wanneer je nat in nat schildert.
        Zodra je in dikkere lagen werkt, wordt het vet over mager principe echt belangrijk.
        Vriendelijke groet,
        Alex Mooyman

  2. bij mijn schilderij heb ik een te donkere kleur gebruikt, nu kijjg ik dat niet meer weg, ziet eruit als een zwarte vlek, wat kan ik doen om dit weer licht huidkleur te krijgen

    1. Hoi Marina,
      Als het nog nat is, kun je met terpentine de verflaag verwijderen,
      Is het al droog, dan kun je er gewoon overheen met een nieuwe verflaag.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  3. Hallo Alex,
    Is het dun insmeren van een droge verflaag met een dunne laag medium ipv met retoucheervernis, voordat je verder schildert, ook een goede methode? Je voorkomt hiermee ook ingeschoten doffe plekken in je werk. Het steeds mengen van je verf met een medium tijdens het schilderen is nogal omslachtig vind ik. Groetjes, Mieke

    1. het insmeren van je gedroogde verflaag met medium is geen vervanging van het vet over mager principe en is niet aan te raden. Ook retoucheervernis gebruik je niet tussen verschillende verflagen.
      Als uitzondering kun je dit toepassen als je gedroogde verflaag te vet is en een volgende laag niet goed pakt.
      Ook hier wil ik graag weer benadrukken dat medium een verzamelnaam is voor een toeslagstof die de eigenschappen van je verf verandert. Er bestaan dus heel veel verschillende soorten mediums en het is niet aan te raden om ze zomaar te gebruiken zonder dat je hier een specifieke reden voor hebt.
      Bovendien zijn glimmende plekken vaak het gevolg van gebruik van teveel medium.
      Vaak worden dan de plekken die gewoon gedroogd zijn verward met ingeschoten verf.
      Als je graag een glimmend eindresultaat wil, dan is het veel beter om na droging het gehele schilderij in te smeren met een dun laagje lijnolie en dit te herhalen tot alle plekken even veel glimmen.
      Hoewel dit vaak beweerd wordt, helpt retoucheervernis niet echt goed tegen ingeschoten plekken.
      Het is meer een beschermlaag voor je schilderij tegen vervuiling.
      Vind je het vet over mager werken veel gedoe; als je slechts in heel dunnen lagen werkt, dan kun je het gewoon achterwege laten.
      Vet over mager werken is vooral belangrijk als je in dikke lagen werkt.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  4. Ik overweeg om je cursus aan te schaffen. Ik wil echter ook verschillende technieken leren: klassiek schilderen, schilderen met het mes e.d. Ik heb het idee dat dat niet aan de orde komt.

    1. Hoi Tineke,
      Klassieke schilderkunst is een jarenlange opleiding, dus dat is niet in één cursus te stoppen.
      Niettemin zal mijn cursus je een goede basis meegeven om het klassieke schilderen gemakkelijker te kunnen oppakken.
      De kleurenmengcursus zal je echter wel een zeer goede voorsprong geven als je klassiek wil leren schilderen, omdat je daarvoor heel goed moet kunnen kleuren mengen.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

  5. Mijn vraag “wat is mager en vet schilderen” staat hier heel goed en duidelijk beschreven . Het enige waar ik nog mee tob is de vraag hoe ik van te voren kan bekijken hoeveel lagen ik ga gebruiken zodat ik kan bekijken of en hoe ik het mager/vet principe kan gebruiken

    1. Hoi Ada,
      Dat zal je zelf moeten bepalen.
      Je kunt natuurlijk altijd uitgaan van iets meer lagen en er dan minder gebruiken.
      Vriendelijke groet,
      Alex Mooyman

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *